Dit weekend heeft de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid op advies van de raad van state besloten dat ‘derdelanders’ recht op opvang in Nederland houden totdat de Raad van State hier een definitief oordeel over heeft geveld. Ze hoeven dus niet per 4 september al weg uit de plaats waar ze verblijven.

Procedure starten

Aanleiding is een reeks spoeduitspraken van de Raad van State over het recht op verblijf van derdelanders De Raad van State stelt dat deze uitspraken weliswaar niet direct voor alle derdelanders gelden, maar dat ze wel richtinggevend zijn. Dat wil zeggen dat alle derdelanders die in beroep gaan tegen een uitspraak waardoor ze het land moeten verlaten, tot een einduitspraak in de opvang mogen blijven. Wel is het nog steeds van belang dat derdelanders een procedure starten tegen het besluit om de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) te beëindigen. Hiervoor dient men gekoppeld te worden aan een advocaat via de raad van rechtsbijstand, indien dit nog niet gebeurd is. Zo kan de advocaat nog binnen de gestelde termijn reageren.

Helpdesk voor Derdelanders

De juridische helpdesk van Vluchtelingenwerk staat klaar om vragen van derdelanders te beantwoorden en hulp te verlenen bij het starten van procedures. De helpdesk Oekraïne is elke werkdag telefonisch bereikbaar via 020-3467250 of per mail via helpdesk@vluchtelingenwerk.nl.

Wat betekent het einde van RefugeeHomeNL voor de gemeente?

Op 1 september omvat RefugeeHomeNL circa 500 samenwonende koppelingen, verdeeld over ruim 200 gemeenten in Nederland. Bij het einde van het samenwonen behouden gasten hun recht op opvang. In zo’n 40% van onze aflopende samenwoningen wordt een beroep gedaan op de Gemeentelijke Opvang. Andere oplossingen zijn particuliere opvang via familie, vrienden of lokale/regionale initiatieven, het zelfstandig huren of kopen van woonruimte en terugkeer naar Oekraïne.

Ik wil als gemeenteprofessional graag meer weten

Aarzel niet en neem contact met ons op via het contactformulier.

RefugeeHomeNL is een samenwerking tussen het Rode Kruis, het Leger des Heils, VluchtelingenWerk Nederland en Takecarebnb op voorspraak van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Het doel van RefugeeHomeNL is om de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne in Nederlandse gastgezinnen te coördineren en te begeleiden. Het Ministerie en de deelnemende partijen hebben in goed overleg besloten om het project op 31 december 2023 te beëindigen.

Waarom wordt RefugeeHomeNL beëindigd?

De belangrijkste reden is de forse afname van het aantal gasten en gastgezinnen. Daarnaast zien we dat:

• Gasten een voorkeur hebben voor steden en regio’s waar geen beschikbare gastgezinnen zijn
• De behoefte aan begeleiding door RefugeeHomeNL voor de mensen die langer samenwonen gering is
• Gasten behoefte hebben aan meer structurele oplossingen voor huisvesting in Nederland

De laatste nieuwe samenwoningen worden in september gestart. Een verblijf via RefugeeHomeNL wordt aangegaan voor een periode van 3 maanden. Zo zorgen we ervoor dat alle gasten en gastgezinnen tot het einde van de samenwoonperiode begeleiding en ondersteuning krijgen.

Wat betekent het einde van RefugeeHomeNL?

• Samenwonende gasten en gastgezinnen worden eind dit jaar gewoon begeleid door RefugeeHomeNL
• Als het samenwonen in 2023 wordt beëindigd, dan begeleiden we gast en gastgezin zo goed mogelijk rondom het vertrek
• In goed overleg kunnen zij besluiten om het samenwonen in 2024, maar dan zonder onze begeleiding, voort te zetten
• Vanaf 25 augustus is het niet meer mogelijk om je aan te melden als gast of gastgezin voor het project
• Er worden geen nieuwe trajecten voor matchen en samenwonen aangegaan
• De laatste nieuwe samenwoningen worden in september gestart

Ik heb me aangemeld als gastgezin bij RefugeeHomeNL…wat nu?

We zijn je op de eerste plaats enorm dankbaar voor je gastvrijheid en bereidwilligheid om mensen te helpen. Helaas verwachten we geen gebruik meer te maken van je aanbod. Immers, de laatste nieuwe samenwoningen worden in september gestart. Wil je beschikbaar zijn als gastgezin? Informeer dan bij je gemeente naar lokale initiatieven op het gebied van particuliere opvang. Via www.takecarebnb.org kun je je aanmelden als gastgezin voor het (tijdelijk) opvangen van statushouders.

Ik ontvang op dit moment gasten via RefugeeHomeNL…wat nu?

Alle samenwonende gasten en gastgezinnen zijn per post en mail geïnformeerd over het einde van het project. Tot het einde van het jaar kunnen jullie rekenen op de ondersteuning van RefugeeHomeNL. Wordt het samenwonen in 2023 beëindigd? Dan begeleiden wij jullie zo goed mogelijk rondom het vertrek. Besluiten jullie in goed overleg om in 2024 (zonder begeleiding vanuit RefugeeHomeNL) te blijven samenwonen, dan kan en mag dat.

Wat gebeurt er met mijn gast als het samenwonen wordt beëindigd?

Oekraïense vluchtelingen behouden uiteraard het recht op opvang in Nederland. Als het samenwonen wordt beëindigd, is er een aantal opties:

• Plek in de Gemeentelijke Opvang (via de gemeente waar je gast verblijft)
• Plek in de Particuliere Opvang (vrienden, familie, lokale initiatieven)
• Zelfstandig woonruimte vinden (huur, koop, kamer, pension, hospita, e.d.)
• Terugkeer naar Oekraïne

We komen de laatste tijd met regelmaat tegen dat gastgezin en gast een huur- of bruikleenovereenkomst aangaan. In dit bericht zetten we een aantal voor- en nadelen daarvan op een rij. We adviseren je dringend om je vooraf goed te laten informeren, want de impact ervan kan groot zijn voor gast en gastgezin.

Geen particuliere opvang

Zodra gastgezin en gast een huurcontract of andere overeenkomst aangaan, vallen zij niet meer onder de particuliere opvang. Van wederzijdse vrijwillige opvang is dan geen sprake meer. RefugeeHomeNL staat op het standpunt dat we hen in dat geval ook geen begeleiding meer kunnen bieden. Immers, onze opdracht beperkt zich tot het coördineren en begeleiden van particuliere opvang.

Andere rechten en plichten

Het formaliseren van het samenwonen door het aangaan van een huurcontract of overeenkomst, brengt voor zowel gast als gastgezin andere rechten en plichten met zich mee. Ook kan deze situatie (nadelige) financiële gevolgen zetten. Denk hierbij aan het stopzetten van het leefgeld aan de gast en mogelijke gevolgen voor de hoogte van uitkeringen en toeslagen van het gastgezin. Daarnaast komen inkomsten uit verhuur in aanmerking voor de inkomensbelasting.

Laat je goed informeren

Aan de andere kant kan het formaliseren van opvang tot een huurcontract ook voordelen met zich meebrengen. Denk hierbij aan het bieden van perspectief aan de gast op een langdurig(er) verblijf met de rechten en plichten die hierbij horen. Of het meer substantieel bijdragen in de woon- en energielasten van het gastgezin. Ons advies is om je eerst goed voor te laten lichten over de voor- en nadelen. Deze pagina is mogelijk een handig vertrekpunt voor de zoektocht naar informatie.

Derdelanders zijn personen die uit Oekraïne naar Nederland zijn gevlucht en alleen beschikken over een tijdelijke verblijfstatus voor Oekraïne. Denk hierbij aan werk- of studievisum. Deze mensen vallen tot 4 september 2023 onder de Tijdelijke Richtlijn.

Terugkeer of asielaanvraag

Voor de Derdelanders geldt dat zij op 4 september dienen te vertrekken uit Nederland. Een groot deel van deze groep heeft inmiddels een asielaanvraag gedaan in Nederland. Totdat de procedure is doorlopen, mogen zij in Nederland blijven.

Derdelanders en RefugeeHomeNL

Naar schatting 15 personen verblijven op dit moment in de particuliere opvang via RefugeeHomeNL. Waar bekend, staan wij in nauw contact met gast en gastgezin. Personen die inmiddels in de asielprocedure zitten, mogen blijven wonen bij hun gastgezin. Echter, het verblijf wordt dan voortgezet onder de zogenaamde logeerregeling van het COA. De ondersteuning aan gast en gastgezin vanuit RefugeeHomeNL stopt op dat moment.

Aan het eind van dit jaar, verschijnt een rapportage over het project RefugeeHomeNL. Hierin worden de resultaten van het project gedeeld. Naast cijfers, grafieken en tabellen willen wij in de rapportage ook graag het verhaal achter RefugeeHomeNL vertellen aan de hand van ervaringsverhalen van gasten en gastgezinnen.

Heb jij als gastgezin samen met je gast een mooi, ontroerend, heftig of liefdevol verhaal met ons te delen? Dan horen wij dit graag. Je kunt jouw bijdrage van maximaal 2.000 woorden en bij voorkeur met enkele foto’s insturen via refugeehomenl@redcross.nl. We nemen daarna zo spoedig mogelijk contact met je op.

Vanaf 1 februari is het leefgeld voor Oekraïners gewijzigd. De hoogte van het leefgeld is nu afhankelijk van de grootte en samenstelling van het gezin. Oekraïners die verblijven in particuliere gastgezinnen krijgen daarnaast maandelijks een extra toeslag van €93,- per persoon. Dit geld kan worden gebruikt voor bijvoorbeeld openbaar vervoer, familiebezoek en sport. Ook kunnen ze het geld gebruiken om bij te dragen aan de kosten va het gastgezin. Dit is echter niet verplicht.

Tip: ga in gesprek

Veel gasten en gastgezinnen die via RefugeeHomeNL samenwonen hebben afspraken gemaakt over een bijdrage in de kosten. Ons advies is om met elkaar hierover in gesprek te gaan. Wat betekenen de wijzigingen in het leefgeld voor jullie afspraken? En kunnen gast en gastgezin tot nieuwe afspraken komen? Desgewenst kan de Gasthuishouden-ondersteuner van het Leger des Heils jullie hierbij helpen. Uiteraard is het niet de bedoeling dat de (vrijwillige) bijdrage van de gast de hoogte van zijn of haar leefgeld overstijgt.

Meer weten

De Rijksoverheid heeft de wijzigingen in het leefgeld vertaald in overzichtelijke factsheets. De factsheets zijn beschikbaar in het Nederlands, Engels en Oekraïens. Je kunt de factsheets hier downloaden.